Paardenbloem

KRUID VAN DE MAAND april de PAARDENBLOEM

PAARDENBLOEM, Taraxacum officinale(Familie: Composieten, Taraxacum officinale)

Vorige maand hadden we het al even over de paardenbloem en dan vooral het blad van de paardenbloem omdat deze veel bitterstoffen bevat. Onthoud: “bitterstoffen zijn gezond… van mond tot kont”! Je vergeet nooit meer dat de bladeren van de paardenbloem goed zijn voor je spijsvertering en je lever. Eet niet te veel in één keer maar begin met een paar blaadjes als toevoeging op je gewone maaltijd. Wil je graag je spijsvertering stimuleren, eet dan twee blaadjes vóór je maaltijd en kauw er buitengewoon lang op.

De paardenbloem begint te bloeien als de dag en de nacht ongeveer even lang zijn, aan het begin van de lente en de in herfst. In de zomer zie je de mooie pluizenbolletjes van de paardenbloem, pluk er dan vooral één, blaas en doe een wens! In het najaar, als de dag en nacht weer ongeveer net zo lang zijn, bloeit zij voor een tweede keer.

Paardenbloemen (Taraxacum officinale) worden al eeuwen gekweekt en gebruikt voor verschillenden doeleinden. Dus, dat de meeste mensen hun uiterste best doen om de paardenbloem uit hun tuin te krijgen, is eigenlijk een beetje vreemd! Ze lopen een gezond maaltje en medicijn mis. De paardenbloem is lekker, voedzaam, geneeskrachtig en gratis!

Niet overal is het kruid een vergeten groente, in Frankrijk is de paardenbloem een hele gewone eetbare bloem en groente in de moestuin. Soms wordt de bladrozet (voor de bloei)  bedekt met een bloempot, zodat de bladeren minder bitter smaken als ze door de salade gaan, molsla heet het dan. Maar het groen is juist gezond dus ik zeg niet doen!

Alles van de paardenbloem is eetbaar, behalve de steel! De steel bevat melksappen, dit sap wordt wel soms medicinaal gebruikt om gal en leverfuncties te stimuleren.

Veel dieren vinden paardenbloem lekker, dus dat de paardenbloem het in het wild nog steeds zo goed doet is vooral te danken aan haar stevige penwortel en aan de vele wensen die de pluisbollen verspreiden als de bloem is uitgebloeid. De penwortel geeft aan dat ze een Aarde kruid is.

‘Taraxacum’

Is afkomstig van het Griekse ‘taraxis’ (een oogziekte) en ‘akeomai’ (genezen) kennelijk gebruikte de Grieken de plant om oogziekte mee te genezen. De toevoeging ‘officinale’ betekend dat het in de middeleeuwen een officieel geneeskruid van de apotheker was. De Nederlandse naam paardenbloem is eigenlijk een beetje oneerbiedig en geeft aan dat het een gewone bloem was dat de beesten ook lekker vonden. De naam ‘Pissebloem’ of ‘bedepisser’ duidt duidelijk op de vocht afdrijvende werking van de bloem.  

• 

• 

• 

Medicinaal:

Paardenbloemblad bevat veel bitterstoffen. Stop maar eens een blad in je mond en ga er heel bewust op kauwen. Wat gebeurt er? Alle organen die betrokken zijn bij de spijsvertering worden in werking gezet! Allereerst reageren de speekselklieren. Daarom is het blad bij uitstek geschikt om te eten bij klachten van spijsverteringsstelsel. Voor de maaltijd genomen bevordert deze het spijsverteringsproces. Na de maaltijd vertraagt het dit proces.

Als diureticum: vocht drijvend (veel plassen) en een stimulans voor de lever- en galfunctie. Chinezen zijn van mening dat paardenbloemen hitte (inwendig vuur) koelt en de eliminatie van toxines bevordert. Zij passen de plant veelvuldig toe bij abcessen, acné, (chronische) huidaandoeningen, en etterende huidaandoeningen.

Het verse, witte melksap van de plant wordt, zowel in het Oosten als in het Westen, uitwendig als remedie tegen wratten gebruikt. In Europa staan de bladeren bekend als een veilig en effectief diureticum, de wortel heeft een hele goede reputatie bij lever en galstoornissen. Wat het meest medicinaal wordt gebruikt van de plant zijn de bladeren en de wortel. Deze hebben extreem veel werkzame bestanddelen.

Met de wortel wordt ook onderzoek gedaan voor toepassing bij kanker. De stoffen zouden kankercellen willen opruimen. Welke stoffen daar exact verantwoordelijk voor zijn of dat het een combinatie is van de stoffen, wordt nog onderzocht. Salvesterol is een inhoudsstof die hierbij van belang is.

Wetenschappers hebben aangetoond dat de plant laxerende, cholagoge (gal) stimulerende en anti-reumatische eigenschappen bezit. In onderzoeken wordt er onderscheid gemaakt tussen de werking van het blad en de wortel.

Het blad is smaakvol en supergezond, lekker jong blad voor in de sla of voor door een groene smoothie. Het oudere blad kun je kort koken of even meebakken.

De paardenbloem is een voorjaarsreiniger, werkt ontgiftend en helpt bij chronische pijnklachten zoals reuma, artritis en oogaandoeningen.

Werkt lever versterkend en licht laxerend. Het jonge blad voor de bloei is het lekkerst en kun je zo eten. Voel je je slap, keelpijn of hoest maak dan een verse thee van paardenbloemblad en bloem.

Inhoudstoffen: BitterstoffenLooistoffenVitamine: A B C en DMineralen (Ca, Na, K, Si, Fe, MnInulineEtherische olieXanthophylTriterpeen, rubber

Paardenbloemwortel werkt algemeen versterkend en opbouwend. Reinigend en stimulerend op de spijsvertering. De wortel wordt gebruikt om Taraxacum tinctuur van te maken. Voor de tinctuur oogst je de wortel in het voorjaar, dan bevat deze minder zetmeel dan in het najaar. Het zetmeel vormt een bezinksel in de tinctuur.

• 

• 

• 

 

Signatuur:

De gele kleur van de bloem duidt op de werking op de lever, gal en de urinewegen, allemaal te associëren met deze kleur geel.

Met zijn stralende bloem (paardenbloem is een straalbloem), draait hij zijn hoofdje de hele dag door naar de richting van de zon. Een echt zonnekruid dus die de mens zichzelf laat oprichten, waardoor je het zonnige van de dingen gaat zien. 

Dit kruid past bij een menstype dat duidelijk aanwezig is maar toch kwetsbaar. Iemand die zijn best doet om aardig gevonden te worden en zich daarom te veel aanpast. De paardenbloem kan helpen om meer jezelf te zijn.

Recepten met paardenbloem:

Paardenbloemolie:

Van de bloemen kun je een oliemaceraat maken, dit kan helpen tegen pijn, chronische pijn, reuma maar ook spier en gewrichtspijn! Pluk hiervoor in de ochtend op een mooie dag de paardenbloemhoofdjes.

• 1 handje vol paardenbloemhoofdjes
• 50 ml amandelolie
• 5 gram bijenwas

Doe de droge hoofdjes zonder wassen in een glazen potje, giet de olie erbovenop. Zorg dat alle bloemen onder staan, leg er eventueel een steen of iets zwaars op. Laat deze olie c.a. 3 weken in het licht staan. Keer elke dag even om. Na 3 weken afgieten in een andere kom door een zeef met een kaasdoek of schone theedoek erin. Verwarm nu de paardenbloemolie zachtjes in een pan en doe de bijenwas erbij, roer tot de bijenwas smelt dat is al bij 35/40 graden. Verwarm niet hoger. Bewaar nu de zalf bij voorkeur in een bruin glazen potje.

In het vroege voorjaar of late najaar zijn de wortels goed om te oogsten deze kun je vervolgens drogen, hakken en roosteren en er een soort koffiesurrogaat van maken. Dit surrogaat kun je ook gebruiken in desserts bijvoorbeeld “crème brulee” voor een bijzondere koffie-nootachtige smaak. Superlekker en gezond

Recept paardenbloemgelei:

Elk voorjaar maak ik paardenbloemgelei, een ouderwets recept welke ook vaak als saus bij vleesgerechten wordt ingezet, maar jam en siroop zijn ook een aanrader.

Paardenbloemgelei ingrediënten:

• Ongeveer 350 gram Paardenbloemen
• Sinaasappel
• Citroen
• Liter water
• 500 gram geleisuiker of met honing en een klein stukje agar-agar

Pluk de paardenbloemen op een mooie ochtend als de dauw net optrekt en de bloemhoofdjes droog en open in de zon staan, pluk altijd op een schone plek.

Doe de paardenbloemen in een pan, haal de groene deeltjes eraf en bewaar een aantal paardenbloemhoofdjes voor later.

Voeg 1 liter water en de in plakken gesneden sinaasappelen en de citroenen toe. Laat de pan koel één nacht staan. Zet de pan op het vuur en breng aan de kook, laat het nu een kwartiertje op heel zacht vuur sudderen. Laat het afkoelen en giet het af door een doek, pers dan het laatste sap uit de doek. Meet de vloeistof af in een pan, gebruik per liter ongeveer een 500 gram geleisuiker, (je kunt ook honing of agavestroop met agar-agar gebruiken) zet de pan op het vuur.

Snij de achtergehouden paardenbloemen in kleine stukjes of trek de blaadjes netjes los en doe het in de pan, er mag ook een stukje groen bij zitten. Breng het aan de kook en laat het even zachtjes door sudderen.

Maak glazen potjes schoon in kokend water, zet ze klaar en giet de hete gelei in de potjes, sluit ze meteen af met een deksel, draai ze om en laat ze afkoelen.

Paardenbloemsiroop:

Pluk voor deze siroop in de ochtend op een mooie droge dag de paardenbloemhoofdjes.

• 150 gram paardenbloemhoofdjes
• 50 gram jonge dennentakjes
• 5 dl gekookt water (koud)
• 500 gram palmbloesemsuiker of honing
• 1 citroensap en schil

Maak de paardenbloemen fijn in de vijzel of machine. Meng ze samen met de fijngesneden dennentakjes en het water. Laat alles nu 24 uur staan op kamertemperatuur.

Roer het regelmatig om. Zet het de volgende dag op het vuur met het citroensap en de schil en voeg de suiker of honing toe. Laat het 5 minuten zacht pruttelen. Giet het geheel door een fijne zeef af en vul het heet in schone gesteriliseerde flessen.

Paardenbloemwortel “koffie”

In het najaar als de plant is afgestorven, graaf je de paardenbloemen in zijn geheel uit zodat de wortels meekomen. (In het najaar bevatten ze veel zetmeel dat als voeding wenselijk is, maar voor de tinctuur oogst je de wortel in het voorjaar.) Let wel altijd op dat je elk jaar genoeg paardenbloemen uitzaait want elke plantje dat je meeneemt komt niet meer terug!

Vul een flinke emmer vol met paardenbloemplanten. Snijd de paardenbloemwortels van de rest van de plant af. Was de wortels goed met een borsteltje. Snijd de wortel in dunne plakjes. Schep ze op een bakplaat die bekleed is met bakpapier.

Droog de wortels in de oven ca 1 tot 1,5 uur op 150 graden Celsius, totdat ze mooi donkerbruin geworden zijn. Als alternatief kun je ze op een laag vuur in de koekenpan roosteren (regelmatig omkeren) tot ze donkerbruin zijn. Ze geven dan de typische geur af hmmmmmm…

Dan is de Paardenbloemwortelkoffie gereed om te gebruiken.

De Paardenbloembladeren kun je prima drogen om later thee van te zetten.

Gebruik:

1 á 2 koffielepels per kop hiervan zachtjes in water laten koken.

Na 10 minuten is de koffie klaar.

Aantekening: …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………